متأسفانه بیشتر ما به خاطر اصل قرار دادن زندگی مادیِ روزمره، از پرداختن به اموری که تأمین کنندة سعادت اخروی و ابدی است ب
از می مانیم و در خواب غفلت فرو می رویم. امیرمؤمنان(ع) فرمود: "برای غفلت انسان، همین بس که عمر خود را در چیزی که مایه
نجات او نیست ضایع کند".1
مرگ
برای زدودن غفلت و باور کردن مرگ، کارهایی باید انجام گیرد، از جمله: 1- تفکر: اندیشه و تدبر از نظر قرآن و حدیث از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. رسول خدا(ص) فرمود: "یک ساعت فکر کردن بهتر است از عبادت یک سال".2 انسان لااقل در هر شب و روز مقداری فکر کند در این که برای چه به دنیا آمده است؟ خدای مهربان برای چه منظوری او را آفریده است؟ مدت ماندنش در دنیا چه قدر است؟ مدت پس از مرگ چقدر است؟ اگر انسان بعد از مرگ برای همیشه زنده است برای زندگی آن جهان چه توشه ای لازم است؟ برای شصت - هفتاد سال دنیا چقدر زحمت می کشد و برای زندگی همیشگی خود چه اندازه کارکرده است؟ پیامبران برای چه آمده اند؟ عذاب های آخرت چه مصیبت بار است و نعمت های بهشتی چه فرح انگیز است! آیا می ارزد انسان که برای بهشت آفریده شده، با دست خودش آن را از دست داده و جهنم را بخرد؟ این گونه فکر ها انسان را هدایت می کند. علی(ع) فرمود: "تفکر یکی از دو هدایت ها است".3 2- یاد مرگ: مرگی که لذت ها را در هم می کوبد، بین انسان و خانواده و دوستان جدایی می اندازد، پایان زندگی دنیا و آغاز جهان آخرت است. مرگی که با رسیدنش انسان را یا به باغی از باغ های بهشت و یا به دره ای از دره های جهنم وارد می کند. مرگی که برای مؤمن فرح بخش و برای مجرم غم انگیز می باشد. وقتی آدمی زیاد به فکر مرگ باشد برای سفر آخرت آماده می شود. رسول خدا(ص) فرمود: "زیاد به یاد مرگ باشید که یاد مرگ گناهان را پاک و انسان را در دنیا زاهد می کند".4 3- یاد خدا: خدا را زیاد یاد کردن و به یاد خدا بودن، دل را بیدار می کند، روح را صفا می بخشد، چشم بصیرت را بینا می سازد و انسان را از خواب غفلت بیدار می نماید. امیرمؤمنان فرمود: "با استمرار یاد خدا آثار غفلت زدوده می شود".5 قرآن می فرماید: "تنها با یاد خدا دل ها آرامش می یابد".6 4- خواندن نماز در اوّل وقت و با حضور قلب: ادای نماز در وقت مقرّر و با حضور قلب و توجه به محتوای راز و نیاز و مناجات با خدا قلب را صیقل داده و زنگار غفلت را از آیینه روح می زداید. طبیعت زندگی دنیا، غفلت زا است که گاهی انسان را چنان به خود مشغول می سازد که همه چیز را فراموش می کند، حتی خویشتن خویش را. نماز فرصت خوبی است برای بازنگری در اعمال و بازیافتن خویشتن و نجات از چنگال اهریمن غفلت. امام باقر(ع) فرمود : "هر فرد با ایمانی نمازهای واجب را به موقع و به طور صحیح انجام دهد از غافلان نخواهد بود".7 5- به قبرستان رفتن: زیارت قبور مؤمنان خصوصاً زیارت بستگان و آشنایان، یکی از اصول اسلامی است که آثار سازنده ای دارد، زیرا مشاهده وادی آرام قبرستان که چراغ زندگی انسان ها در آن جا به خاموشی گراییده، دل و جان را تکان می دهد، و برای انسان های عبرت آمیز درس عبرت می شود. رسول خدا (ص) فرمود: "قبرها را زیارت کنید، زیرا آخرت را به یادتان می آورد".8 امام علی(ع) فرمود: "مجاور قبرها باش و عبرت بگیر".9 مراد از آن چه گفته شد این نیست که انسان با یاد مرگ همیشه و در حال گریه و خون باشد، یا خود را از اجتماع دور نگه دارد، یا مستحبات را بر خود تحمیل نماید (البته اگر مستحبات به ویژه نماز شب با رغبت و شوق انجام گیرد بسیار خوب است). چون هیچ یک از این ها درست نیست، بلکه مقصود این است که آدمی با یاد مرگاز غفلت بیدار شود وانسان با تقوا باشد. با تقوا شدن به این است که واجبات را انجام دهد و گناهان را ترک نماید. این گونه انسان ها اگر حتی یک کار مستحبی انجام ندهند اهل بهشتند. رسول خدا(ص) فرمود: "واجبات را انجام ده، با تقوا ترین مردم باش".10 امام سجاد(ع) فرمود: "کسی که فرائض الهی را انجام دهد، از بهترین مردم است".11 امیر مؤمنان(ع) فرمود: "بهترین عبادت چشم پوشی از گناه است".12 "واجبات، واجبات، آن ها را انجام دهید که شما را به بهشت می برد".13