در جواب این سؤال باید گفت که: ما دو گونه عقل داریم 1 - عقل نظری 2 - عقل عملی. باید دید مراد علی(ع) از آن جمله کدام عقل است:

توضیح عقل نظری و عقل عملی؛ عقل نظری؛ یعنی ادراکات عقلی و فکری و محاسبات مغزی که انسان به واسطه این عقل در علوم مختلف به پیشرفت‏هایی دیت یافته است. وجود قوه عاقله در انسان ما به الامتیاز انسان از سایر حیوانات و موجودات است؛ یعنی فرق انسان با حیوانات در همینعقل نظری و در قوه تفکر و اندیشیدن است و پیشرفت علوم و تکنیک‏ها در زمینه‏های مختلف مدیون عقل نظری است.

مردها و زن‏ها در مورد عقل نظری با هم یکسان هستند. همان طور که مردها درس می‏خوانند پزشک می‏شوند، مهندس می‏شوند، فیزیکدان و شیمی دان می‏شوند، زنان نیز با درس خواندن به این درجات می‏رسند. شاید بتوان گت تفاوتی از این ظر بین مرد و زن وجود ندارد و فهم درک و استدلال مردان با زنان فرقی ندارد. این گونه عقل را عقل ابرازی می‏نامند. یعنی عقلی که انسان با او بتواند علوم مختلف را فراگیرد.

عقل عملی؛ اصطلاحاً به آن مدرکاتی می‏گویند که باید مورد عمل واقع شود؛ یعنی کارهای عاقلانه‏ای که انسان باید انجام دهد و کارهای لهو و لغو و بیهوده را رها کند و انجام ندهد. عقل عملی اقتضا دارد که انسان دروغ نگوید، ظلم نکند، راستگو و عادل باشد، کارهای بیهوده انجام ندهد، به چیزهای کم ارزش به اندازه خودش بها بدهد، نیت، اخلاص در عمل، محبّت، انجام کارهای عاقلانه از کارها و دستورات عقل عملی است.

انسان عاقل به این معنا کارهای سفیهانه انجامنمی دهد و معیار فضیلت انسانی بر انسان دیگر عقل عملی است. گر چه برتری عقل نظری دی یک فرد از نشر دنیوی مایه ارزشمندی او است و ان چه انسان را نزد خدا مقرب‏تر می‏کند و باعث فضیلت و برتری نزد خدا می‏شود، عقل عملی است. هر انسانی که به مقتضیات عقلی بشتر عمل کند و از کارهای لغو و بیهوده دوری کند او عاقل‏تر است.

متأسفانه در بین مردم آن چه از کلمه عقل می‏فهمند همان عقل نظری است، ولی در اصطلاح آیات و روایات مراد از عقل، عقل عملی است. عقل مقابل جهل و سفاهت است. قرآن و روایات آدمی را که اهل فساد و گناه و کارهای لغو باشد، عاقل نمی‏داند. با توجه به این توضیح علی(ع) نمی‏خواهد بفرماید مردها از زن‏ها از نظر فهم و ادراک و عقل نظری بالاترند و بهتر می‏فهمند، بلکه می‏خواهد بفرماید غالبا مردها در بخشی از حکمت عملی مانند قضاوت عاقلانه‏تر و اداره شئون سیاسی، سیاست مدارانه‏تر عمل می‏کنند اما غالبا زن‏ها اوهامی‏تر واحساسی‏تر عمل می‏کنند. عقلی که در زن و مرد متفاوت است عقل اجتماعی، یعنی در نحوه مدیریت در مسائ سیاسی و اقتصادی، قضایی و نظامی است. در این بخش نیز اگر زن‏ها جلوتر نباشند، عقب‏تر نیستند. ضمناً زن‏ها در عقل عملی بهمعنای مدیریت در اداره خانه و تربیت و پاسداری از کودک از مردها جلوتر و کارآمدترند. به همین جهت شأن نزول خطبه در مود جنگ جمل و پیروی از فرماندهی یک زن است.

عقلی که موجب تقرب می‏باشد همان است که از رسول خدا(ص) درباره نام گذاری آن به این اسم چنین آمده است: عقل چیزی است که انسان به وسیله آن نیرو، غرائز و امیا خود را عقال پای بند می‏کند.

با استفاده از زن در آیینه جلال و جمال، ص 250 به بعد با تلخیص و اضافات.